Otwarte miasto

Miejsce: ul. Grabiszyńska

Prowadzenie wycieczki: arch. Zbigniew Maćków, przewodnik z Centrum Historii Zajezdnia

To fascynujące, że na ponad wiek przed pojawieniem się w typologiach architektonicznych obiektów hybrydowych powstawały struktury, które tak łatwo potrafią zmieniać swoją funkcję. Tak jest i w tym wypadku: zajezdnia tramwaju elektrycznego staje się najpierw garażem dla autobusów, a potem obiektem muzealnym. Ale po kolei.

W latach 70. XIX wieku, kiedy boom budowlany opanował południowo-zachodnią część miasta, oprócz kamienic czynszowych powstawały zakłady przemysłowe i rozbudowywała się towarzysząca im infrastruktura. W roku 1892 spółka Elektrische Straβenbahn Breslau z inicjatywy kupca M. Wehlaua i w partnerstwie z firmą Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft uruchamia nowoczesną, zelektryfikowaną linię tramwajową i buduje dla jej obsługi stosowną zajezdnię. Niestety później zespół hal zajezdni dramatycznie zniszczyły działania wojenne. Jego pozostałości zostały przystosowane do obsługi komunikacji autobusowej.

Przystępując do wykonania koncepcji uznaliśmy, że wartością przestrzenną nowego układu urbanistycznego będzie pozostawienie wolnostojących obiektów odwzorowujących układ przestrzenny historycznych hal. Projektowany kompleks ma w przyszłości składać się także z obiektu mieszczącego centrum szkoleniowo-badawcze, w którym odbywać się będą również konferencje i wykłady. Dlatego cała struktura funkcjonalna adaptowanej hali została podporządkowana temu docelowemu układowi, w którym to dwa niezależnie stojące obiekty działają jako jeden zespół, a główne zejście znajduje się na osi wielofunkcyjnego placu i prowadzi na kondygnację podziemną. Pozwoliło to zachować nietykalność bryły hali i doprowadzić jej architektoniczną powłokę do stanu z okresu jej świetności, nieznacznie tylko zasygnalizowaliśmy o zmianie przeznaczenia, stosując umiarkowane współczesne ingerencje. W przyszłości zagłębiona pod ziemią strefa wejściowa płynnie przejdzie w wielofunkcyjny plac, będący przedłużeniem części ekspozycyjnej i dający możliwość przeprowadzenia całego szeregu interakcji wspomagających proces edukacyjny. Zabieg ten nie wprowadza dysharmonii w urbanistycznym układzie podłużnych brył, tak charakterystycznym dla tej części przemysłowego odcinka ulicy Grabiszyńskiej.

Nowoczesna placówka muzealna jest szansą dla całej dzielnicy, stanowiąc nową przestrzeń publiczną w tej przemysłowej dotąd części miasta.

Zdjęcie: Maciej Lulko